zondag 14 juni 2015

Het vreugdevol opgaan in het Nederlands

In 2012 bestond Cafe De Ossenkop in Leeuwarden honderd jaar. Er kwam een glansblad om dat te vieren.

Aan mij was de taak om Jaap Fischer en Drs. P te benaderen. Beiden hadden wel eens in het cafe opgetreden.  Jaap Fischer (Joop Visser), daar was ik zelf bij geweest, Drs. P was veel langer geleden. Maar ik had hem in 2009, het jaar dat hij negentig werd, wel geïnterviewd, samen met collega Fedde Dijkstra.

Leuk interview was dat, in Hotel Pulitzer met een echte heer, die nog woorden als 'heus' en 'tersluiks' gebruikte en die er schik in had daarover en over zichzelf te vertellen. ,,Het vreugdevol opgaan in het Nederlands raakt in onbruik", zei hij. Als aardigheidje voor ons zong hij zelfs het Fries volkslied.

Op de terugweg in de trein zaten Fedde en ik als razenden Ollekebollekes te bedenken. Gedichten van acht regels, met twee keer een dactylus als versvoet. Een dactylus is drie lettergrepen, met de klemtoon op de eerste. Olleke is een dactylus, net als aardappel, bendelid, centrumbord, dakkapel, Efteling, graaicultuur, Hardenberg, iedere, joligheid, koeienstront, Leeuwarden, Maxima, Nederland, opgeruimd, pannenkoek, quotumwet, rotspartij, steniging, tijgerkooi, ulevel, vliegbasis, watermerk, Ybema en zoutgebrek.

In een Olleke Bolleke moet de zesde regel een woord zijn. Theologiestudent is zo'n woord, net als Emmer-Compascuum.

Drs. P was er een meester in. Het boekje Zeslettergrepigheid dat hij op de foto in de krant vasthoudt is ermee gevuld. Dat boekje is overigens van mij, het staat hier gesigneerd en wel in de kast.

Terzijde: Pytjon Sikkema heeft de Friese variant van olleke bolleke bedacht, hupsûpengroattenbrij. Maar ik geloof niet dat het in de Friese literatuur een groot genre is geworden.

Ik schreef hem een verzoekje om een bijdrage voor het Ossekopmagazine en kreeg per kerende post een ansichtkaart, met handgeschreven het bovenstaande olleke bolleke.

In het begeleidende, getypte briefje bekende Drs. P dat hij zich het cafe niet meer voor de geest kon halen. ,,Maar ik ga er voetstoots van uit dat De Ossekop het soort etablissement is waar ik destijds welkom placht te zijn. Zulke cafes zijn sympathiek en zeer waardevol en het doet me dan ook een echt genoegen dat ik iets mag bijdragen aan zijn eeuwfeest."

De vaste bezoekers van de Ossekop vonden dat maar eigenaardig. Want, vertelden ze, volgens de verhalen kwam Drs. P destijds maar niet opdagen omdat hij in het Oranje Hotel zat te pimpelen. Een paar bezoekers hebben hem daar opgehaald en hem zwarte koffie gegeven waarna het optreden naar volle tevredenheid was verlopen.

Omsk 
Hoor nu de Dodenrit:
Sneeuwlandschap, wolvenpak
Tomeloos taalplezier
Met een moraal 
Omsk is niet zo heel ver
horizonpuntsgewijs
P kwam het dichtste bij
van allemaal

(Drs. P - Heinz Polzer - is zaterdag op zijn 95-ste overleden. In de laatste regel van bovenstaand ollekebolleke heb ik gesmokkeld met de versvoet. Gelukkig smokkelde Drs. P ook wel eens een beetje. Betere suggesties welkom)


Hoge verwachtingen
Rijmende grafteksten
Dwaas In Memoriam
Mal epitaaf 
Krijgen we morgen veel
zwarthumoristische
doodsadvertenties?
Of: wordt het braaf?

Naschrift: Advertentie in de Volkskrant

Dinsdag stond deze advertentie in de Volkskrant. Helemaal waar we op hoopten.